تفاوت شیلنگ ترموپلاستیک و شیلنگ هیدرولیک | کدام گزینه مناسب شماست؟
در صنایع مختلف، به‌ویژه هیدرولیک، انتقال سیالات تحت فشار نیازمند استفاده از شیلنگ‌هایی مقاوم، ایمن و مناسب با شرایط کاری است. در این میان، شیلنگ ترموپلاستیک و شیلنگ هیدرولیک دو گزینه رایج و پرکاربرد هستند که هر کدام ویژگی‌های فنی، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند.
در این مقاله به مقایسه کامل این دو نوع شیلنگ می‌پردازیم تا اگر در حال خرید یا طراحی سیستم هیدرولیک هستید، انتخاب دقیق‌تری داشته باشید.
۱. ساختار و مواد اولیه
شیلنگ ترموپلاستیک:
از چند لایه تشکیل شده و معمولاً دارای ساختار زیر است:
لایه داخلی از پلیمرهای مقاوم (مانند نایلون یا پلی‌اتیلن)
لایه تقویت‌کننده از الیاف مصنوعی یا سیم
لایه بیرونی از پلیمرهای ضد سایش و مقاوم در برابر شرایط محیطی
این شیلنگ‌ها قابلیت نرم‌شدن با حرارت و سخت‌شدن مجدد بدون افت کیفیت را دارند.
شیلنگ هیدرولیک:
شیلنگ‌های هیدرولیک عمدتاً از ترکیب لاستیک مصنوعی و تقویت‌کننده فلزی ساخته می‌شوند:
تیوب داخلی از لاستیک‌هایی مانند NBR
لایه‌های تقویتی از سیم فولادی بافته‌شده یا مارپیچ
روکش خارجی از لاستیک مقاوم به سایش، گرما و روغن
۲. مقاومت در برابر فشار کاری
شیلنگ هیدرولیک برای سیستم‌هایی با فشار بالا طراحی شده است و معمولاً تا فشارهای ۶۰۰ تا ۷۰۰ بار را تحمل می‌کند.
شیلنگ ترموپلاستیک فشار متوسط تا نیمه‌بالا را پوشش می‌دهد (حدود ۲۰ تا ۳۵۰ بار) و بیشتر برای سیستم‌های سبک‌تر یا با فشار ثابت مناسب است.
۳. مقاومت دمایی
شیلنگ ترموپلاستیک قابلیت کار در دماهای پایین‌تر و بالاتر را دارد (حتی از -۷۰ تا +۲۰۰ درجه بسته به نوع پلیمر).
شیلنگ هیدرولیک معمولاً در بازه -۴۰ تا +۱۲۰ درجه عمل می‌کند و در دماهای بالا مستعد پیری و سخت‌شدن تدریجی است.
۴. مقاومت شیمیایی
شیلنگ ترموپلاستیک مقاومت بسیار بالایی در برابر روغن‌ها، اسیدها، مواد خورنده و حتی اشعه UV دارد.
شیلنگ هیدرولیک عمدتاً برای روغن‌های معدنی طراحی شده و نسبت به بسیاری از مواد شیمیایی حساس‌تر است.
۵. انعطاف‌پذیری و وزن
شیلنگ‌های ترموپلاستیک سبک‌تر و انعطاف‌پذیرتر هستند؛ حمل‌ونقل و نصب آسان‌تری دارند.
شیلنگ‌های هیدرولیک سنگین‌ترند و در محیط‌هایی که به شعاع خم کم نیاز دارید، ممکن است چالش‌زا باشند.
۶. کاربردها
| نوع شیلنگ | کاربردها |
|---|---|
| ترموپلاستیک | صنایع غذایی، پزشکی، رباتیک، ابزار دقیق، خطوط فشار پایین |
| هیدرولیک | ماشین‌آلات سنگین، حفاری، لیفتراک، سیستم‌های قدرت بالا |
۷. طول عمر و نگهداری
شیلنگ ترموپلاستیک در برابر ترک‌خوردگی، شرایط محیطی و تغییرات دمایی مقاوم‌تر است و نیاز کمتری به بازدید و نگهداری دارد.
شیلنگ هیدرولیک باید مرتباً بازبینی شود؛ به‌ویژه اگر در معرض نور خورشید، ازن یا لرزش زیاد باشد.
۸. هزینه و مقرون‌به‌صرفه‌بودن
شیلنگ ترموپلاستیک ممکن است قیمت اولیه بالاتری داشته باشد، اما با طول عمر بیشتر و کاهش خرابی، در درازمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
شیلنگ هیدرولیک قیمت پایین‌تری دارد اما در صورت استفاده در محیط نامناسب ممکن است نیاز به تعویض زودهنگام داشته باشد.
کدام شیلنگ برای شما مناسب‌تر است؟
| ویژگی | شیلنگ ترموپلاستیک | شیلنگ هیدرولیک |
|---|---|---|
| فشار قابل تحمل | متوسط تا بالا | بسیار بالا |
| دمای کاری | بازه گسترده‌تر | بازه محدودتر |
| وزن و انعطاف‌پذیری | سبک و قابل‌حمل | سنگین و سخت‌تر |
| مقاومت شیمیایی | بسیار بالا | محدود |
| طول عمر | بیشتر | بسته به شرایط |
| هزینه اولیه | بالاتر | پایین‌تر |
| بهترین کاربرد | صنایع سبک، رباتیک، پزشکی | سیستم‌های قدرت بالا و ماشین‌آلات سنگین |
اگر در پروژه‌ای با فشار بالا، ضربات ناگهانی و شرایط خشن کار می‌کنید، شیلنگ هیدرولیک انتخاب مطمئن‌تری است. اما اگر در محیط‌های خاص، سبک، دقیق یا با تنوع مواد شیمیایی فعالیت می‌کنید، شیلنگ ترموپلاستیک راه‌حل هوشمندانه‌تر خواهد بود.
اگر نیاز به مشاوره تخصصی برای انتخاب یا خرید شیلنگ صنعتی دارید، خوشحال می‌شویم راهنمایتان باشیم.
سوالات متداول در مورد تفاوت شیلنگ هیدرولیک و ترموپلاستیک
۱. آیا شیلنگ ترموپلاستیک می‌تونه جایگزین شیلنگ هیدرولیک بشه؟
در برخی کاربردهای سبک و با فشار کاری پایین، بله؛ اما در سیستم‌های صنعتی یا با فشار بالا، شیلنگ هیدرولیک ایمنی و دوام بیشتری دارد.
۲. کدام شیلنگ در برابر مواد شیمیایی مقاومت بهتری دارد؟
شیلنگ‌های ترموپلاستیک معمولاً در برابر طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی مقاوم‌تر هستند و گزینه خوبی برای صنایع شیمیایی و غذایی محسوب می‌شوند.
۳. تفاوت وزنی این دو نوع شیلنگ چقدره؟
شیلنگ ترموپلاستیک به‌طور میانگین ۳۰ تا ۵۰ درصد سبک‌تر از شیلنگ هیدرولیک لاستیکی با لایه‌های سیمی است. این موضوع در حمل‌ونقل یا نصب‌های متحرک اهمیت دارد.
۴. کدام نوع شیلنگ عمر بیشتری دارد؟
عمر شیلنگ بستگی به شرایط کاری دارد؛ در محیط‌های صنعتی سنگین، شیلنگ هیدرولیک مقاوم‌تر است. اما در کاربردهای سبک یا با ریسک خوردگی، ترموپلاستیک عملکرد بهتری دارد.
۵. آیا شیلنگ‌های ترموپلاستیک در سرما یا گرما عملکرد متفاوتی دارند؟
بله، برخی مدل‌های ترموپلاستیک در دمای پایین شکننده می‌شوند، در حالی که شیلنگ‌های هیدرولیک استاندارد معمولاً در بازه دمایی گسترده‌تری پایدارترند. البته شیلنگ‌های ترموپلاستیک مخصوص دمای پایین نیز در بازار موجودند.
۶. از کجا بفهمم چه نوع شیلنگی برای کارم مناسب‌تره؟
بهترین روش، بررسی فشار کاری، نوع سیال، دمای محیط و شرایط فنی سیستم شماست. مشاوره با یک تامین‌کننده فنی یا استفاده از دیتاشیت هر شیلنگ به تصمیم‌گیری کمک می‌کنه.
۷. کدام یک از این دو شیلنگ قیمت بالاتری دارد؟
به‌طور کلی شیلنگ هیدرولیک تقویت‌شده با سیم فولادی (به‌ویژه برندهای معتبر) قیمت بالاتری دارد، اما بسته به متراژ، مشخصات و کشور سازنده، ممکنه شیلنگ‌های خاص ترموپلاستیک هم گران‌تر باشند.